BIBIE IN LINIE

Cjapitul 20

REAM DI SALOMON

Samarie sidiade

20 1 Ben-Adad, re di Aram, al clamà dongje ducj i siei soldâts; al veve cun sè trentedoi rês, cun cjavai e cjars. Al rivà par sidiâ Samarie e cjapâle. 2 Al mandà mes in citât li di Acab, re di Israel, 3 par dîi: “Ben-Adad al dîs cussì: Il to arint e il to aur a son par me, lis tôs feminis e i tiei fruts mi restin a mi”. 4 Il re di Israel i rispuindè cussì: “Come che ti va ben, re e paron gno! Jo e dut ce ch’o ài o sin robe tô”. 5 Ma i mes a tornarin un’altre volte e i diserin: “Ben-Adad al dîs cussì. Jo ti ài ordenât: Dàmi il to aur e il to arint, lis tôs feminis e i tiei fruts. 6 Sta sigûr che doman, come cumò, o mandarai i miei fameis, a scrusignaran fûr par fûr la tô cjase, lis cjasis dai tiei fameis e a metaran la sgrife sun dut ce che ur semearà e lu puartaran vie”. 7 Il re di Israel al clamà dongje ducj i anzians de tiere e al disè: “O viodês ancje vualtris che chel li nus vûl mâl. Al pratint lis mês feminis e i miei fruts, seben che jo no i ài dineât il gno arint e il gno aur”. 8 Ducj i anzians e dut il popul i diserin: “No sta lâ daûr di lui! No sta dâi nuie!”. 9 Al dè cheste rispueste ai mes di Ben-Adad: “Disêt al re gno paron: dut ce che tu i âs domandât al to famei la prime volte tal darai; ma ce che tu pratindis cumò no pues dâtal”. E i mes a partirin cu la rispueste. 10 Alore Ben-Adad i mandà chest mes: “Che i dius mi mandin cheste disgracie e ancjemò di piês se a Samarie and è avonde grampadis di rudinaçs par dute la int che mi ven daûrmi”. 11 Ma il re di Israel i rispuindè cussì: “I disarês che chel ch’al sta metint il cinturon nol à di vantâsi come chel che lu gjave!”. 12 Cuant che Ben-Adad al sintì cheste – al jere a bevi cui Rês sot de tende –, al ordenà ai siei fameis: “Cerclait la citât!”. E ognidun si plaçà tal so puest cuintri de citât.

Il Signôr al salve Israel

13 Alore un profete al lè a cjatâ Acab, re di Israel, e i disè: “Il Signôr al dîs cussì: Âstu viodude dute cheste int? Poben jo vuê te met tes tôs mans e tu ricognossarâs che jo o soi il Signôr”. 14 Dissal Acab: “Midiant di cui?”. I rispuindè il profete: “Il Signôr al dîs cussì: Midiant dai zovins dai sorestants dai distrets”. Acab al domandà: “Cui àial di tacâ par prin?”. I rispuindè il profete: “Tu”. 15 Acab al passà in riviste i zovins dai sorestants dai distrets. And jere dusinte e trentedoi. Dopo di lôr, al passà in riviste dute la schirie, ducj i israelits: and jere sietmil. 16 A plombarin fûr a bot sul misdì, cuant che Ben-Adad al jere daûr a incjocâsi sot des tendis, lui e chei trentedoi Rês siei aleâts. 17 I zovins dai sorestants dai distrets a saltarin fûr par prins. I mandarin a dîi a Ben-Adad: “And è jessûts fûr oms di Samarie”. 18 Dissal: “Se a son saltâts fûr par cumbinâ la pâs, cjapaitju vîfs, e se a son jessûts par combati cjapaitju vîfs istès!”. 19 Sicheduncje a jessirin fûr de citât i zovins dai sorestants dai distrets e daûr di lôr dutis lis schiriis 20 e ognidun al copà il so om. Aram al fuì e Israel i corè daûrji; Ben-Adad si salvà suntun cjaval di tîr. 21 Alore al saltà fûr ancje il re di Israel; al cjolè i cjavai e i cjars e i molà a Aram une scopule fenomenâl.

Avîs di une gnove vuere

22 Il profete i lè dongje al re di Israel e i disè: “Sù mo! Fasiti fuart e viôt ben ce che tu âs di fâ, parcè che cul an gnûf il re di Aram al marçarà cuintri di te”.

23 I fameis dal re di Aram i diserin: “Il lôr Diu al è un Diu des monts; par chel le àn vinçude cun nô. Ma se nô ju tachìn tal plan, o sin sigûrs di vinciju. 24 Fâs cussì: pare vie ducj chescj Rês e met i prefets impen di lôr. 25 Dà dongje une schirie grande precîs di chê che tu âs pierdude, tancj cjavai e tancj cjars; alore ju tachìn tal plan e le vinçarìn nô di sigûr”. Al scoltà il lôr consei e al fasè cussì.

Vitorie di Afek

26 Sul tornâ dal an gnûf, Ben-Adad al mobilità i arameus e al lè sù a Afek par frontâ Israel. 27 I israelits a forin mobilitâts e proviodûts di dut e a marçarin cuintri di lôr. Compats un rimpet di chel altri, i israelits a jerin tant che doi trops di cjavris, a la cuâl che i arameus a jerin une invasion.

28 Un om di Diu al frontà il re di Israel e i disè: “Il Signôr al dîs cussì. Za che Aram al à vût il fiât di dî che il Signôr al jere un Diu des monts e no un Diu dal plan, o metarai tes tôs mans dute cheste fulugne di int e tu savarâs che jo o soi il Signôr”. 29 A camparin par siet dîs un in face dal altri. La setime dì a tacarin batae e i israelits a pestarin i arameus, cent mil di chei a pît tune sole dì. 30 Chei altris a scjamparin a Afek, te citât, ma lis muris a sdrumarin parsore dai vincjesiet mil ch’a jerin restâts.

Ben-Adad al jere scjampât ancje lui e al jere lât a parâsi in citât tun cjamarin. 31 I siei fameis i diserin: “Sint mo. O vin sintût a dî che i Rês di Israel a son Rês di boncûr. Anìn, metìn sacs tor dai nestris ombui e cuardis tor dai nestris cjâfs e dinsi tes mans dal re di Israel; salacor ti lassarà salve la vite”. 32 A pearin sacs tor dai lôr ombui e cuardis tor dai lôr cjâfs, si presentarin dal re di Israel e i diserin: “Ben-Adad, to famei, al dîs cussì: Ch’o puedi vivi!”. Al rispuindè: “Po isal ancjemò vîf? Al è pûr sì gno fradi!”. 33 I oms le cjaparin di bon auguri e a spessearin a cjapâlu in peraule disint: “Ben-Adad al è to fradi”. Dissal Acab: “Lait a cirîlu”. Ben-Adad si presentà di lui, che lu fasè montâ sul so cjar. 34 Ben-Adad i disè: “Ti tornarai lis tôs citâts che gno pari jes à cjoltis a to pari; tu podarâs metiti sù i tiei marcjâts par cont to a Damasc, come che gno pari int veve a Samarie”. “Jo, dissal Acab, ti lassarai libar, ma cuntun pat”. Acab al fasè un pat cun lui e lu lassà libar.

Un profete al condane Acab

35 Un fi di profete i disè al so compagn, par ordin dal Signôr: “Petimi!”, ma chel altri nol volè savênt di pestâlu. 36 Alore i disè: “Za che no tu âs scoltât la vôs dal Signôr, a pene che tu mi varâs lassât, il leon ti fruçarà”. Chel si slontanà e s’intivà tun leon che lu fasè fûr. 37 Il profete al lè a cjatâ un altri om e i disè: “Petimi!”. L’om i petà e lu ferì. 38 Il profete alore al lè a spietâ il re su la strade; al veve metût parsore dai vôi une bende che nissun nol rivave a ricognossilu. 39 Cuant che al passà il re, i berlà: “Il to famei al jere lât indenant tal combatiment cuant che un al à lassade la sô trope e mi à menât dongje un om disintmi: Ten di voli chest om. S’al ves di vignî a mancjâ, tu rispuindarâs de sô vite cu la tô vite o senò tu paiarâs un talent d’arint. 40 Ma biel che il to famei al veve ce fâ a cori ca e là, chel altri al sparì”. Il re di Israel i disè: “Ve la tô sentence: tu te âs fate dibessôl”. 41 Chel al gjavà a colp la bende ch’al veve sui vôi e il re al ricognossè ch’al jere un dai profetis. 42 I disè al re : “Il Signôr al dîs cussì. Za che tu âs lassât lâ l’om che jo o vevi distinât al svinidriment, tu rispuindarâs de sô vite cu la tô vite e cul to popul pal so popul”. 43 E il re d’Israel al tornà indaûr plen di marum e di rabie, e al jentrà in Samarie.

Notis:

  • 20,1 - Ben-Adad II, re arameu di Damasc, sucessôr di Ben-Adad I (1 Re 15,18). I trentedoi Rês a jerin siei vassâi.
  • 20,3 - “A mi” cul TM; i LXX a àn “a ti”. Stant ai LXX il re al è disponût a consegnâ il tesaur ma no la femine. Cul TM il re al è disponût a consegnâ dut par salvâ la citât dal sac.
  • 20,11 - La rispueste di Acab e volarès dî sù par jù cussì: “No sta cjantâ vitorie masse adore” o “No sta vendi la piel dal ors prin di vêlu cjapât”.
  • 20,14 - I zovins a jerin un cuarp di soldâts sielts, metût adun dai prefets dai distrets ministratîfs. Il numar dai soldâts al dà une idee vonde clare de pocje fuarce ch’al veve il re di Israel.
  • 20,26 - Sul tornâ dal an gnûf: o sin tal ecuinozi di primavere (2 Sam 11,1).
  • 20,28 - Un om di Diu: al è il profete dai vv. 13 e 22.
  • 20,29 - Cent mil di chei a pît: un numar sproposetât, tipic dal mût di contâ dal popul, ch’al tint a sglonfâ.
  • 20,31 - I sacs tor dai ombi e lis cuardis tor dal cjâf a son segnâi di corot e di pinitince.
  • 20,32 - I Rês vassâi si disevin “fameis” rispiet al re in teste. Doi Rês de stesse potence si clamavin “fradis”. I mes a cjapin il titul di “fradi” come segnâl di amicizie.
  • 20,41 - Salacor i profetis a jerin tatuâts o ben a vevin sul cerneli une incision o une tonsure.
Cjapitui: